عمق میدان در عکاسی

عمق میدان در عکاسی

در هنگام عکسبرداری، لنز دوربین، بر یک نقطه تک فوکوس می کند، اما نواحی دیگر در جلو و پشت این نقطه فوکوس امتداد می یابد و هنوز واضح بنظر می رسدو این نواحی تحت عنوان عمق میدان ( Depth of Field ) یا DoF شناخته می شود و از جمله رایجترین و نخستین مشکلات عکاسان، در عکاسی است. در ادامه تمام چیزهایی که عکاسان تازه کار باید راجع به عمق میدان و تاثیر آن بدانند را آورده ایم. تا انتهای این مقاله همراه هورشید بمانید.

حتما قبل از مطالعه ی این مقاله، مقاله ی مثلث نوردهی چیست، آکادمی هورشید را مطالعه کنید تا با مفهوم دیافراگم و کار با آن آشنایی داشته باشید.

عمق میدان چیست؟

به بیانی ساده، عمق میدان آن قسمت از تصویر است که در فوکوس می باشد و دور یا نزدیک بودن سوژه در مقدار عمق تصویر تاثیر می گذارد، یعنی اگر تنها یک منطقه از عکس واضح باشد تصویر با عمق میدان کم و در صورت وضوح بیشتری از عکس با عمق میدان عمیق یا زیاد، توصیف می شود. عمق میدان کوچک بدین معنی است که فقط بخشی از تصویر در فوکوس قرار می گیرد ولی در حالت عمق میدان عمیق بودن گستره فوکوس تصویر بیشتر است.

از آنجا که عمق میدان برهردو کیفیت زیبایی شناسانه و تکنیکی عکس تاثیر می گذارد، گاهی اوقات شما می خواهید از یک عمق میدان گسترده به منظور شارپ و واضح نگه داشتن همه چیز در تصویر استفاده کنید؛ مانند زمانیکه درحال عکاسی منظره هستید. اما زمانی هم شما میخواهید از عمق میدان کم استفاده کنید تا جزئیات پس زمینه و پیش زمینه را محو و تار ثبت کنید تا بتوانید چشم بیننده را به سمت سوژه اصلی هدایت کنید و عواملی که در صحنه باعث پرت شدن حواس بیننده می شوند را محو کنید مانند عکاسی ماکرو و اجسام ریز یا عکاسی پرتره.

در تصویر بالا تفاوت عمق میدان کم و عمق میدان عمیق یا زیاد را میبینید. در تصویر سمت چپ عمق میدان کم باعث شده فقط سوژه مورد نظرمان واضح باشد و از بک گراند جدا شود و هرچی پشت سوژه اصلی ما است غیرواضح و محو ثبت شده است؛ ولی در تصویر سمت راست ناحیه بیشتری در فوکوس است و عمق میدان عمق تر یا بیشتر است و بک گراند تصویر واضح تر ثبت شده است.

عوامل موثر بر عمق میدان در عکاسی

می توان گفت بیشترین تاثیر برروی عمق میدان را دریچه ی دیافراگم، فاصله دوربین تا سوژه، فاصله ی کانونی لنز و اندازه ی سنسور دوربین عواملی هستند که تاثیر زیادی را بر عمق میدان می گذارند که در ادامه به بررسی آن ها می پردازیم.

تاثیر دیافراگم بر عمق میدان وضوح

در بازترین وضعیت دیافراگم ( یعنی دیافراگم هایی با شماره های ضریب f-stop کوچتر )، محدوده ی وضوح بسیار باریک است. مرکز این محدوده، محل قرارگیری موضوع اصلی است که دوربین بر روی آن واضح سازی می کند. هرچه این دریچه ی دیافراگم بازتر باشد باعث کاهش عمق میدان می شود، یعنی پیش زمینه و پس زمینه ی سوژه محو ثبت می شود و فقط سوژه اصلی در فوکوس است.

در بسته ترین وضعیت دیافراگم ( یعنی دیافراگم هایی با شماره های ضریب f-stop  بزرگتر )، محدوده ی وضوح گسترده تر است و جزئیات بیشتری از پس زمینه و پیش زمینه تصویر واضح است. هرچه دریچه ی دیافراگم بسته تر باشد، عمق میدان وضوح تصویر عمیق تر است.

تنظیم دریچه دیافراگم برای تنظیم عمق میدان وضوح کاملا به اینکه از چه سوژه و چه چیزی می خواهید عکاسی کنید بستگی دارد.

تاثیر دیافراگم بر عمق میدان تصویر را در دو تصویر بالا می توانید ببینید.

تاثیر فاصله سوژه تا دوربین بر عمق میدان وضوح تصویر

رابطه ی فاصله با عمق میدان وضوح به این صورت است که هر مقدار به سوژه نزدیک تر شوید عمق میدان کاهش پیدا خواهد کرد یعنی برای کاهش این میزان باید به سوژه نزدیک شوید و برای افزایش آن باید از سوژه دور شوید تا فاصله ی بیشتری بین شما وجود داشته باشد.

حتما برای شماهم پیش آمده که در زمان هایی که از یک جسم کوچک عکاسی می کنید با نزدیک کردن دوربین به جسم مورد نظر قسمتی از آن تار شده است این همان کاهش عمق میدان وضوح است که با نزدیک شدن شما به سوژه صورت گرفته است.

البته استفاده از زوم نیز دقیقا مانند نزدیک شدن به جسم عمل خواهد کرد و با زوم کردن عمق میدان را کاهش خواهید داد.

در عکس بالا از سوژه با نزدیک ترین فاصله دوربین تا سوژه ثبت شده است.

تاثیر فاصله کانونی بر عمق میدان وضوح تصویر

لنز های واید انگل (لنزهای زاویه باز که به اختصار لنزهای واید گفته می شود) ، عمق میدان بیشتری نسبت به لنزهای تله فوتو ( یا به اختصار تله ) دارند. با تغییر فاصله کانونی لنز، عمق میدان نیز تغییر می کند.

در تصویر بالا تفاوت فاصله کانونی های مختلف بر عمق میدان وضوح تصویر را می بینید.

تاثیر اندازه سنسور بر عمق میدان وضوح تصویر

یکی دیگر از مواردی که بر DOF تاثیر می گذارد اندازه ی سنسور می باشد. سنسور های امروزی تقش فیلم های عکاسی قدیم را دارند که نور بر روی آنها متمرکز شده و تصاویر را به وجود می آورند. اگر دو لنزی که فاصله ی کانونی آنها دارای میدان دید یکسانی هستند را با یکدیگر مقایسه کنیم. در این صورت اگر هر دو دوربین را در فاصله ی ثابتی از یک سوژه قرار دهید متوجه خواهید شد که در دوربین با اندازه ی سنسور کوچکتر اندازه ی میدان بزرگتری خواهید داشت.

پیش نمایش عمق میدان ( Depth of Field Preview )

یک ویژگی فوق العاده، بر روی بسیاری از DSLR  هاست، تا عمق میدان تصویر به طور دقیق تنظیم شود. دکمه کنترل پیش نمایش عمق میدان معمولا در جلوی دوربین، نزدیک لنز قرار دارد. با فشار دکمه آن و چرخاندن دیافراگم، براساس F  های موجود بر روی لنز، می توان براحتی عمق میدان را تنظیم کرد.

وقتی دیافراگم های کوچک تر (بسته تر – ضریب اف بزرگ تر) انتخاب می شوند، تصویر بسیار تاریک می شود، هرچند صفحه نمای زنده، دیدن نتیجه را آسان می کند. هنگامی که شما از عمق میدان راضی بودید، دکمه پیش نمایش DOF را رها کرده و عکس بگیرید.

جمع بندی

هر عکس و سوژه دلخواه شما نیاز به عمق میدان های متفاوتی دارند و نمی توان فقط از اعداد ثابتی استفاده کرد؛ با تمرین و تجربه می توان روی این موضوع مسلط شد و عکس های زیبایی ثبت کرد.

اگر سوالی در رابطه با عمق میدان وضوح و نظراتی دارید در قسمت نظرات برای ما بنویسید.